We leven in een wereld van pixels, bits, bytes en schermen, maar raken elkaar steeds vaker kwijt in de digitale drukte. We sturen appjes; delen foto’s en verhalen. Is dat écht contact?

Wat gebeurt er met de momenten die niet in bits en bytes gevangen worden? Wat betekent het om écht gezien en gehoord te worden? Kunnen we de pogingen daartoe nog herkennen in een maatschappij waar connecties vaak vluchtig zijn? De feestmaand december benadrukt de pijnlijke tegenstelling tussen samenkomst en isolatie. Je stuurt een appje naar een vriend, maar voelt je toch alleen. Het scherm licht op, een hartje verschijnt. Maar toch blijft de kamer stil.

De paradox van verbinding

Eenzaamheid is een allesoverheersend gevoel van afgesneden zijn. We zien het in ouderen die wachten op een telefoontje, maar ook in jongeren die ondanks duizenden volgers op sociale media geen echte verbinding voelen. Vaak ontbreekt de diepere emotionele band. Dit maakt hen bijzonder kwetsbaar voor sombere gedachten. Kan het zijn dat de elektronische schijnwereld juist leidt naar gevoelens van isolatie in plaats van connectie?

Negatieve gedachten kunnen zich op verschillende manieren manifesteren. Het kan sociaal zijn, als iemand ongewenst alleen is. Maar ook emotioneel, wanneer er leegte ontstaat omdat echte verbinding ontbreekt. Het verlies van een dierbare kan vooral leiden tot een diep gevoel van verlatenheid. Niet alleen door het verlies van het contact, maar ook het ineens afgesloten zijn van een gedeeld verleden.

Eenzaamheid in rouw

Neem Jan, die na jaren voor zijn zieke vrouw te hebben gezorgd, nu voor het eerst alleen kerst viert. Zijn huis ademt herinneringen. Hij herinnert zich hoe zijn vrouw altijd het huis vulde met haar stem, de geur van haar favoriete kruiden in de keuken. Nu zijn die geuren alleen maar herinneringen die door de kamers zweven. Niets kan deze leegte vullen. Hij voelt zich verder dan ooit van de wereld af. Rouwverwerking heeft tijd nodig. Maar aandacht en een praatje kan de leegte wel verzachten.

Is het de snelheid van onze tijd die het menselijk gesprek in de weg staat? We werken harder, consumeren in hoog tempo en vergeten soms te pauzeren om er simpelweg voor elkaar te zijn. In het ongemak van afstand en de kwetsbaarheid van écht ontmoeten ligt de kern van onze strijd tegen het gevoel er alleen voor te staan. Het vraagt moed om het ongemak van de ander binnen te gaan.

Het gevoel van afgesneden zijn treft alle leeftijden. In sommige gevallen leidt het tot tragische uitkomsten zoals zelfdoding. Vooral in onze regio komen sombere gevoelens voor zonder dat openlijk met de omgeving te delen. Volgens recente cijfers van het CBS*) zijn er landelijk ruim vijf zelfdodingen per dag, een tragisch gevolg van onder andere verborgen eenzaamheid. Achter deze vreselijke drama’s schuilen verhalen die niet verteld zijn en nooit meer worden gehoord. Laten we vooral pogingen blijven doen om alert te zijn op signalen hoe klein ook.

Kleine daden, groot verschil

Hoe kunnen we het tij keren? Soms zijn het de kleinste gebaren die de grootste impact hebben. Het groeten van je buren, vrijwilligerswerk, deelname aan gemeenschapsprojecten zoals bijvoorbeeld burendag. Een onverwacht bericht, een kort telefoontje, of simpelweg samen stil zijn kan al helpen om het gevoel van isolatie te verminderen.

De vraag blijft: waarom wachten op december om ons bewust te worden van dit menselijk tekort? Eenzaamheid vraagt het hele jaar door om aandacht en actie. We zouden saamhorigheid niet meer moeten overlaten aan toevallige omstandigheden, maar als een gezamenlijk doel omarmen. Verbondenheid is geen luxe, maar een levensbehoefte. Zonder dat is er letterlijk geen leven.

Je hoeft de wereld niet te veranderen, alleen de ruimte tussen jou en iemand anders te vullen door een gesprek te beginnen of een luisterend oor te bieden. Misschien is verbinding niet alleen een gebaar naar een ander, maar ook een uitnodiging om onze eigen barrières te slechten.

Wat is jouw rol in het creëren van een ruimte van contact? Hoe ga jij iemand aanspreken, ook al lijkt het ongemakkelijk om het gesprek aan te gaan? Vandaag kun jij het verschil maken – voor iemand anders en voor jezelf.

*) https://www.cbs.nl/item?sc_itemid=4374dd52-cc06-4479-abce-8661ce627f08&sc_lang=nl-nl