In een land van overvloed gaan duizenden mensen met een lege maag naar bed. Terwijl velen genieten van een feestelijk kerstdiner, zijn anderen afhankelijk van voedselbanken. De voedselbank vervult een blijvende behoefte voor steeds meer mensen. Dit is de harde realiteit in een land dat zichzelf welvarend en sociaal noemt.

Het beeld dat we hebben van de voedselbankklant klopt vaak niet. Het zijn niet alleen ’typische’ armoedzaaiers, maar ook werkende mensen of ouders die door omstandigheden niet meer rondkomen. Maria, 42 jaar, is zo iemand. Na haar scheiding verloor ze ook nog haar baan. Met drie kinderen en een stapel rekeningen zat ze ineens zonder inkomen.

Steeds vaker zijn het ook werkenden die niet rondkomen. Deze ‘nieuwe armen’ leven volgens de regels, maar hebben geen buffer voor tegenslag. In 2023 ontvingen bijna 181.000 mensen voedselhulp, en dat aantal blijft groeien.

Jaarlijks belandt 590 miljoen kilo voedsel in de vuilnisbak, terwijl kinderen met honger naar school gaan. Met betere distributie en samenwerking tussen supermarkten en voedselbanken kan dit voedsel veel mensen helpen.

Kinderen uit arme gezinnen merken op school hoe armoede hen onderscheidt. Ze komen met honger op school, schoolreisjes zijn onbetaalbaar en uitdelen op een verjaardag zit er niet in. Dat doet pijn, geeft stress en leidt tot schaamte. Geen enkel kind zou zich zorgen moeten maken over geld.

Voedselbanken zijn een vaste voorziening geworden, met 179 locaties en 500 afhaalpunten waar vrijwilligers zich inzetten. Zij doen meer dan eten uitdelen. De vrijwilligers – vaak ervaringsdeskundig – luisteren, bieden hoop en zorgen voor een moment van menselijk contact. Het feit dat hun inzet nodig is, laat zien hoe groot de gaten in ons sociale vangnet zijn. Daarom moeten we verder kijken dan alleen noodhulp. Het draait om structurele oplossingen die preventie en perspectief bieden.

In Hoorn en omgeving kunnen degenen die net buiten de financiële criteria van de voedselbank vallen een beroep doen op stichting ‘Noodzaak’ van Jan van der Gracht. Rond de feestdagen zamelt hij voor de deur van supermarkten bij klanten voedsel in. Zijn inzet is bewonderenswaardig, maar het is beschamend dat mensen zoals hij zich moeten inzetten voor falend beleid.

Armoede dwingt tot kosteninefficiënte oplossingen. Zonder wasmachine ben je afhankelijk van dure wasserettes, wat zomaar €20 per week kan kosten. En dat is nog maar één voorbeeld. Goedkope voeding vult je maag, maar is vaak ongezond en leidt op de lange termijn tot hogere zorgkosten. Mensen met weinig middelen worden gedwongen keuzes te maken tussen basisbehoeften en uitgestelde dromen. Vaak raakt de balans dan zoek.

Lokale initiatieven zoals gratis maaltijden in buurthuizen kunnen helpen. Maar ze lossen het probleem niet op. We moeten de oorzaken aanpakken. Het huidige systeem laat gezinnen verdrinken in formulieren en wachttijden. Een sterker sociaal vangnet is nodig. Denk aan een hoger minimumloon, eenvoudige toegang tot toeslagen en directe hulp voor gezinnen in nood.

Goed onderwijs is daarbij cruciaal. Leer kinderen en volwassenen beter omgaan met geld en bewuster te consumeren. Dan kan de cirkel van armoede worden doorbroken met het bieden van inzichten en kennis, maar ook praktische vaardigheden.

Echte solidariteit betekent een samenleving waar voedselbanken niet meer nodig zijn. Laten we zorgen dat niemand met een lege maag naar bed gaat. Het aanpakken van deze ongelijkheid is geen luxe, maar een prioriteit.

Samen kunnen we overvloed delen. Iedereen verdient een dak boven het hoofd en een vol bord. Ik gun u een gezellig kerstdiner, maar denk ook even aan wie dat niet heeft.