Zogenaamde ‘zuipketen’, kratten bier en dronken tieners. In Noord-Holland Noord wordt er ten opzichte van andere regio’s in het land meer dan gemiddeld gedronken, vooral al op jonge leeftijd. Dat moet anders, wil Noord-Holland Noord dé gezondste regio van Nederland worden. Maar waar ligt de oplossing? En waarom wordt er hier eigenlijk zoveel gedronken?

Een zuipkeet waar jongeren bij elkaar komen en alcohol drinken

“Mogelijk speelt de cultuur hierbij een rol”, zegt adviseur alcohol- en drugspreventie Patrick van Iperen van het Trimbos-instituut.

Hij verwijst naar de dorpskermissen, carnaval en schuurfeesten die zo kenmerkend zijn voor de regio. “Als drinken eenmaal onderdeel van de cultuur is, wordt het moeilijk om die gewoonte eruit te krijgen.” Toch kan Van Iperen niet precies verklaren waarom gemeenten in het noorden van Noord-Holland opvallen door hun alcoholgebruik. “Ook in de Achterhoek, Twente of in delen van Brabant wordt er veel gedronken.”

Niet elke gemeente in Noord-Holland Noord vertoont hetzelfde drinkgedrag. Zo zijn er in Hollands Kroon, Koggenland en Schagen veel bingedrinkers onder scholieren te vinden. Zij drinken vijf of meer drankjes tijdens één gelegenheid. In de regio’s Den Helder, Alkmaar en Hoorn ligt dat percentage lager. Ook het aantal overmatige drinkers in landelijk gebied ligt over het algemeen hoger dan in steden. Op het platteland is het voor jongeren immers makkelijker om zonder enig toezicht alcohol te drinken.

Tekst gaat hieronder verder.

Een bekend voorbeeld van zo’n plek is de zogenaamde ‘zuipkeet’. Zelfgecreëerde ontmoetingsplekken, vaak in een schuur bij boeren op het erf, in achtertuinen of op zolder, waar jongeren – met medeweten van ouders – samen komen om te drinken. Of voor de gezelligheid.

“Op het platteland zijn er minder voorzieningen dan in steden, dus gaan jongeren die zelf creëren”, legt Jannyke van Ballegooijen, projectleider van Plattelandsjongeren Nederland, uit. Volgens haar hoort het bij de cultuur, heeft het een maatschappelijke functie en groeien ze daarmee op. “Voor de sociale ontwikkeling en het netwerk zijn ze erg belangrijk.”

De thuiskroeg van Thijs

De 22-jarige Thijs uit Hoogkarspel kan erover meepraten. Na goedkeuring van zijn ouders bouwde hij in 2019, samen met zijn vriendengroep, een lege schuur om tot een keet – zeg maar gerust een thuiskroeg. Het is een plek waar ze graag samenkomen. “Er wordt hier wel wat gedronken”, geeft hij eerlijk toe. “Het hoort erbij.”

“Zolang ze het goedkeuren en normaal vinden, blijf je hangen in een vicieuze cirkel”

Patrick van Iperen, adviseur alcohol- en drugspreventie Trimbos-instituut

Sharon, de moeder van Thijs, beaamt dat de keet bekendstaat als dé plek waar jongeren beginnen met drinken, maar benadrukt dat er altijd ouderlijk toezicht is. “In het begin maakte ik me wel zorgen. Ik vroeg me af of we ze niet een vrijbrief gaven”, vertelt ze. “Maar als ze op kamers gingen, had ik daar geen zicht op. Toen ze jonger waren, hield ik ze vaker in de gaten en greep ik ook wel eens in.”

Opvoeding speelt hierin een belangrijke rol. De omgeving waarin je opgroeit, heeft een grote invloed op je gedrag, legt Van Iperen van het Trimbos-instituut uit. “Zien drinken doet drinken. Als iedereen om je heen drinkt, is de kans groter dat je als jongere ook begint.”

Volgens het Trimbos-instituut is het een veelgehoord argument: ‘Beter thuis of in de keet dan in de kroeg of discotheek’. Van Iperen wijst erop dat ouders op het platteland vaak sneller bereid zijn het drinken goed te keuren of zelfs hun kinderen alcohol te geven. “Zolang drinken als normaal wordt beschouwd, blijf je in een vicieuze cirkel.”

Tekst gaat hieronder verder.

Het drinken van alcohol is problematisch, maar een ander probleem begint al een stap eerder, waarschuwt GGD Hollands Noorden. Jongeren onder de 18 kunnen namelijk nog steeds te gemakkelijk aan alcohol komen, en dat baart zorgen.

Uit recent onderzoek bij 755 verkooppunten blijkt dat 75 procent de leeftijdsgrens van 18 jaar niet naleeft. Vooral sportkantines scoren slecht. Ook gemeenten zijn geschrokken en pleiten voor strengere handhaving om de situatie te verbeteren.

Om de risico’s van alcoholgebruik beter inzichtelijk te maken, focussen het Trimbos-instituut en de regio zich vooral op preventie en voorlichting. In Noord-Holland Noord gebeurt dit via ‘In Control of Alcohol & Drugs’, een regionale aanpak om alcoholgebruik te verminderen en te voorkomen.

Van Iperen: “Samen met gemeenten, scholen, jongerenwerkers en verslavingszorg proberen we het bewustzijn bij ouders te vergroten. Opvoeding is de basis. Ouders hebben veel meer invloed op het drinkgedrag van hun kinderen dan ze vaak zelf beseffen. Maar het veranderen van een cultuur is lastig en vraagt om een lange adem.”

Het Trimbos-instituut heeft samen met STAP, het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid, vorig jaar gemeenten opgeroepen meer zicht te krijgen op wat er in keten gebeurt, omdat deze vaak moeilijk te controleren zijn. Gemeenten onderschrijven aan NH dat handhaving moeilijk is, maar benadrukken dat er wel degelijk actie wordt ondernomen bij overtredingen of meldingen. Dan volgt er een waarschuwing of last onder dwangsom.

Volgens Hollands Kroon is handhaving in uitgestrekte gebieden een uitdaging, maar worden ouders altijd aangesproken als minderjarigen onder invloed van alcohol worden aangetroffen.