Het college van Hoorn kreeg in 2023 de opdracht om stadsgesprekken te (laten) organiseren over onderwerpen als uitsluiting door armoede, racisme en discriminatie en daarnaast de vraag wat er gedaan moet worden met het standbeeld van Coen.

Door een raadswerkgroep is een redelijke overeenstemming bereikt over de opzet van de gesprekken over armoede, discriminatie en racisme. Over het standbeeld zijn de meningen uiteenlopend en het college is door de raadswerkgroep verzocht over de voortgang een voorstel te doen.

Omdat in het recente verleden ook in de raadzaal de discussie over het standbeeld heftig was en toen zeker nog niet zo afgerond dat er een besluit over de toekomst van het beeld kon worden genomen is met name dit onderdeel van de stadsgesprekken het onderwerp voor de raadsvergadering. Het voornemen van het college is om tijdens de raadsvergadering zowel de discussie als de uiteindelijke besluiten te nemen.

Net als bij eerdere besprekingen over de stadsgesprekken en het standbeeld van J.P. Coen, hadden zich ook dit keer weer insprekers gemeld. Hun standpunten waren grotendeels hetzelfde als in voorgaande bijeenkomsten.

Aan de ene kant zijn er mensen die J.P. Coen zien als een koloniale machthebber die verantwoordelijk is voor veel dodelijk geweld. Voor hen roept het standbeeld pijnlijke herinneringen op, vooral bij nazaten van mensen die door het koloniale verleden zijn getroffen. Zij vinden het moeilijk dat Coen nog steeds als held wordt geëerd met een standbeeld op een prominente plek.

Aan de andere kant zijn er mensen die zich ergeren aan de manier waarop het gesprek gevoerd wordt, en die vinden dat het standbeeld moet blijven staan. Volgens hen hoort Coen bij de geschiedenis, en mag die geschiedenis niet worden uitgewist. De meeste raadsleden maakten weinig gebruik van hun spreektijd om dieper in te gaan op de verschillende meningen of om meer duidelijkheid te krijgen over wat de insprekers precies bedoelden.

Yousuf Yousufi (VVD) gebruikt zijn ervaring als vluchteling uit Afghanistan, waar door de Taliban alle standbeelden  van welke aard ook zijn afgebroken, als argument om in Hoorn niet een standbeeld weg te halen omdat het een aantal mensen niet bevalt. Hij spreekt de voorkeur uit voor de optie dat gesprekken gevoerd blijven worden zonder dat er een besluit valt over de positie van het standbeeld.

Menno Jas (Hart van Hoorn) ziet de gespreksrondes als een regelrechte aanval op de stad en hij wil dus geen gesprekken meer. Bovendien wil hij niet dat er nog geld gaat naar groepen die het beeld weg willen hebben. Hij wil de rust terug in de stad. Deze raad gaat volgens hem niet over het wel of niet weghalen van het beeld omdat het een rijksmonument is.

Cees Maas (ChristenUnie) is teleurgesteld dat gesprekken nog te weinig hebben opgeleverd, zodat in de raad partijen tegenover elkaar komen te staan. De gesprekken moeten niet gaan over het beeld maar over de houding van de mensen nu om de slavernij en onderdrukking die er nog altijd bestaat te bestrijden.

Marieke Rijk (Fractie Tonnaer) stelt dat de fractie vanaf het begin tegen de opzet van de stadsgesprekken was, wanneer die zouden gaan over het standbeeld. Wouter de Vries (D66) vindt dat de gemeente zich een moeilijke opgave heeft gesteld om gesprekken aan te gaan over overwerpen die vooral emoties opwekken. Toch zijn gesprekken over armoede,  racisme en discriminatie nodig om de Hoornse samenleving te verbeteren.

Jeroen van der Veer (Sociaal Hoorn) wil de geschiedenis van Hoorn niet in een achtertuin plaatsen, maar er moet wel duidelijkheid zijn over die geschiedenis, ook de niet zo mooie kanten van de geschiedenis. Voor John Halsema (Hoorn Lokaal) zijn het vooral de onderwerpen armoede, racisme en discriminatie die belangrijk zijn voor de stadsgesprekken. Vanuit die gesprekken kan een basis ontstaan van waaruit een besluit over het beeld kan worden genomen.

Het bevreemdt Robert Vinkenborg (fractie Van Beusekom/Vinkenborg) eigenlijk dat de discussie vanavond vooral gaat over het beeld van Coen. Wanneer er een tweede ronde van stadsgesprekken gaat komen dan vooral over de drie andere onderwerpen, omdat die volgens zijn fractie belangrijker zijn. In de coalitiebespreking werd volgens hem duidelijk niet over het beeld gesproken.

Charles Webster (fractie Breuker) vreesde aanvankelijk dat het gesprek weer gekaapt wordt door dezelfde groepen. Hoewel J.P. Coen verschrikkelijke dingen heeft uitgehaald, is dat nog niet een reden om het beeld ergens weg te stoppen.

Rob Brandhoff (CDA) noemt een belangrijk doel van de partij om mensen juist samen te brengen en de drie gespreksonderwerpen die niet met het beeld te maken hebben kunnen daartoe leiden. Er moeten nog meer stadsgesprekken gevoerd worden om tot een weloverwogen standpunt te komen. Eigenlijk wil het CDA het beeld laten staan.

Stephan Lallhit (GroenLinks en PvdA) vindt dat er natuurlijk gesprekken gevoerd moeten worden over armoede, racisme en discriminatie, maar er moet ook een beslissing genomen worden over het beeld en hij noemt beide opties niet goed, maar het verplaatsen van het beeld is het minst slechte.

Arnica Gortzak (HOE?!) vindt een tweede ronde stadsgesprekken zinloos als er nu geen besluit wordt genomen over het standbeeld van J.P. Coen. Volgens haar is het zonde van het geld, omdat tijdens de eerste gespreksronde het beeld ook al steeds het centrale onderwerp was. Ze wil alle inwoners van Hoorn horen. Ze stelt voor om het standbeeld te verplaatsen naar achter het hek bij de ingang van het museum.

Vlak voordat burgemeester Jan Nieuwenburg reageert op de input vanuit de raad dient Hart van Hoorn nog een amendement in met als voorstel het standbeeld van J.P. Coen niet te verplaatsen of te verwijderen. Fractie Tonnaer wil met een amendement bereiken dat de gesprekken over Coen apart gehouden worden van de gesprekken over de drie andere onderwerpen.

Aan burgemeester Jan Nieuwenburg is de taak om te reageren op de inbreng van de raad. Hij memoreert het moment dat besloten werd om met de stadsgesprekken de verbinding te zoeken tussen de bewoners. Hij noemt het beeld geen gemakkelijk onderwerp, dat ook buiten Hoorn de belangstelling heeft. Wanneer alle groeperingen betrokken worden in de gesprekken, dan kost dat, wanneer je het gesprek zorgvuldig wilt voeren, veel tijd. Het college heeft zich de afgelopen jaren gehouden aan de besluiten die in de raad zijn genomen.

Gesprek met burgemeester Jan Nieuwenburg over de stadsgesprekken:

Na een schorsing dienen de fracties Hart van Hoorn, Fractie Tonnaer en HOE?! een derde amendement in, dat ter vervanging dient van eerder ingediende amendementen. Het beeld moet ook volgens dit amendement blijven waar het nu is. Het amendement haalt echter geen meerderheid van stemmen. Het voorstel van het college is om door te gaan met de tweede gespreksronden over het bestrijden van armoede, racisme en discriminatie en deze gesprekken te koppelen aan andere gesprekken over deze zaken.

Voorts wordt gekozen voor Optie B: Het gesprek over het standbeeld van Coen vindt in 2025 plaats, is gericht op het creëren van wederzijds begrip en leidt tot aanbevelingen aan de raad over het vervolgproces, waarover de raad deze bestuursperiode een besluit neemt. Ook is er een akkoord over het bijpassende budget.