Om de vereiste verduurzamingsslag mogelijk te maken, moeten gemeenten in West-Friesland nadenken over de komst van zonneweides of windmolens. Die laatste wordt vanaf gestapt, dus zetten gemeenten massaal in op zonneweides. Maar de nieuwe beleidsregels vanuit de provincie dreigen roet in het eten te gooien.
In de RES-zoekgebieden is er ruimte voor het opwekken van zonne- en windenergie. Sommige gemeenten in West-Friesland zijn al druk bezig met het invullen daarvan. Zo is Opmeer bezig met een zonnweide van 20 hectare aan de Koningspade, genoeg om ruim 8.100 huishoudens per jaar te voorzien van stroom.
Toch is de komst allesbehalve zeker. De nieuwe beleidsregels vanuit de provincie dreigen roet in het eten te gooien. In buitengebieden (als het aan één of twee dorpslinten ligt) wordt er een grens aangehouden van 5 tot 10 hectare. Ligt een beoogd zonneweide aan drie wegen en/of dorpslinten, dan wordt er ruimte geboden tot 25 hectare.
Goede argumenten
En omdat de Koningspade maar met één zijde aan een dorpslint ligt, gaat daar mogelijk een streep doorheen. Toch plaatst wethouder Herman ter Veen (Duurzaamheid) er een kanttekening bij. “Strikt genomen mag het niet, maar het is nog te vroeg om dat te zeggen. Indien mogelijk kan hiervan worden afgeweken, mits daar goede argumenten voor zijn”, legt hij uit. De provincie kan namelijk een stimuleringsgebied aanwijzen.
Alle ogen zijn gericht op maart. Dan worden de resultaten van het onderzoek – dat de zeven West-Friese gemeenten onlangs lieten uitvoeren – gepresenteerd. Dit om de potentie van de RES-zoekgebieden in kaart te brengen. “We willen graag weten wat deze zoekgebieden aan capaciteit kunnen opleveren en hoeveel hectares er nodig zijn. Hebben we meer nodig, dan moet de provincie daar aan meewerken.” De komst van een mogelijke zonneweide bij bedrijventerrein De Veken loopt géén gevaar.
Wat zijn de spelregels?
De provincie en gemeenten in West-Friesland hebben gezamenlijk een regelgeving opgesteld die de mogelijkheden voor zonneweides in de RES-zoekgebieden bepalen. Als gemeenten een (groot) zonneweide willen aanleggen, moeten ze eerst een vergunning aanvragen bij de provincie.
“Het is een eerste goede stap, mocht daar een streep doorheen gaan”, zegt Erik Mooij uit Hoogwoud. Samen met dorpsgenoten, waaronder Irma Stroet, richtte hij de actiecomité ‘Opmeer Denkt Mee’ op. De stichting wil gemeenten stimuleren om meer zonnepanelen op (bedrijfs)daken te leggen. “Er ligt een opgave op tafel, dat realiseren wij ons ook. Maar we moeten eerst alle daken verplicht vol leggen, daar moeten we mee beginnen.”
Hij wijst op de zonneladder als nationaal afwegingskader. Een tool ontwikkelt door de overheid, zodat leegstaande daken als eerste worden benut en de natuur zo veel mogelijk wordt ontzien. “Mochten we daarna te kort komen, dan kunnen we pas kijken naar mogelijke zonneweides.”
Mooij gelooft dat er zat bedrijven zijn die belangstelling hebben, alleen zet het overvolle elektriciteitsnet een enorme rem op deze ambities. Volgens wethouder Herman ter Veen van de gemeente Opmeer staan zo’n 1.000 bedrijven in Noord-Holland op de wachtlijst om aangesloten te worden.
Schaamte
“Ik schaam mij gewoon. Het aantal onbenutte daken is enorm en wij praten over zonneweides. Is dit wat we willen?”, vraagt Mooij zich af. “De intentie is er: ze nemen zelfs contact met ons op. De een is bereid om zelf te investeren en de ander wil zijn dak verhuren.”
In december 2022 vindt er nog een informatiebijeenkomst in Het Postkantoor in Bovenkarspel plaats. Ook ondernemers en bedrijven waren toen aanwezig. “Het is een veelgehoorde klacht bij veel ondernemers. Ze willen hun daken vol leggen en aansluiten. Maar dat is niet mogelijk, maar een zonneweide kan wel. Ik kan dat niet met elkaar rijmen”, zegt Mooij.
Hij pleit er dan ook voor om te investeren in het elektriciteitsnet. “Dat zet veel meer zoden aan de dijk. Innovaties gaan heel snel. Wacht die eerst even af, voordat we het landschap vol zetten met zonnepanelen.”
Ook Koggenland is druk in de weer met de komst van een zonneweide van ongeveer 60 hectare aan de Jaagweg in Berkhout. De omvang staat echter nog niet helemaal vast, omdat de gemeente afhankelijk is van de capaciteit op het elektriciteitsnet.
Volgens wethouder Rosalien van Dolder loopt de komst vooralsnog geen gevaar. “We zitten nog in de beginfase. Voor de overige zoekgebieden zijn nog geen concrete plannen gemaakt. Wel is de verwachting dat als er nieuwe initiatieven komen, die niet binnen de provinciale beleidsregels zullen passen. En dat terwijl wij samen met de provincie de Regionale Energiestrategie (RES) hebben ondertekend.”
Het vraagt als gemeente veel tijd en energie, stelt Van Dolder. “De gemeenten hebben de opdracht vanuit de provincie en het Rijk gekregen om zoekgebieden aan te wijzen. Aan die opdracht hebben wij als gemeente voldaan. Nu zijn zij aan zet om de grote knelpunten, zoals de energiecongestie en knellende regelgeving op te lossen.”