De vele partijwisselingen door Hoornse raadsleden lijken op het eerste gezicht vooral een intern probleem. Maar zorgt het voor verstoorde verhoudingen of het bemoeilijken van besluitvorming? We leggen het voor aan de raadsleden zelf, maar ook enkele deskundigen. “Ze zijn nogal met zichzelf bezig.”

In de twee jaar na de verkiezingen stapten vier raadsleden over naar een andere partij, en drie splitsen zich af en startten een eigen fractie. In totaal 20 procent van alle raadsleden, en ook de vorige raadsperiode was er al een wirwar aan wisselingen. Wat doet dat met de onderlinge verhoudingen? 

Meerdere partijen reageerden na het vertrek van hun raadslid verbolgen en teleurgesteld. Zeker ook omdat sommigen actief zouden zijn ‘geronseld’ door Chris de Meij van Hart van Hoorn. Al ontkent hij dat zelf.

Samenwerken gaat door: ‘Je hebt elkaar nodig’

Toch beïnvloedt het volgens raadsleden de samenwerking niet. Over je schaduw heenstappen blijkt belangrijk in de politiek, zo zegt onder meer Marieke Rijk van Fractie Tonnaer. “Je moet toch samen verder en zaken met elkaar blijven doen. Dus daar ga je gewoon mee om.” 

Al zit het toch wel in het achterhoofd, legt Roy Drommel van GroenLinks uit. “Je denkt toch: wat stelt het voor wat jij zegt. Morgen kan het weer anders zijn. Maar uiteindelijk telt gewoon iedere stem.”

Maar wat betekent het voor de bestuurbaarheid van Hoorn en wat merken de inwoners van de gemeente ervan? “Het doet natuurlijk wel wat met de sfeer en de verhoudingen in de raad. Zeker na een afsplitsing komen er altijd emoties bij kijken. Maar het draait er uiteindelijk om of raadsleden over de pijn van afsplitsingen heen kunnen stappen”, aldus Michiel van der Eng van het Periklesinstituut dat gemeenteraden begeleidt. 

‘Verbied afsplitsingen na ruzie en geef zetel terug’

Voormalig burgemeester Milo Schoenmaker promoveerde in 2011 na het onderzoeken van probleemgemeenten, waar Hoorn overigens niet tussen zat. In zijn rapport ‘Bestuurlijk gedonder’ was één van zijn aanbevelingen dat er paal en perk gesteld moest worden aan afsplitsingen. Dat was namelijk vaak een voedingsbodem voor problemen in die gemeenten. Hij vond dat bij ruzie de zetel teruggeven moet worden aan de partij, tenzij een raadslid genoeg voorkeurstemmen heeft gehad.

Maar in Hoorn hoeft het uiteindelijk niet te leiden tot problemen bij het nemen van bijvoorbeeld beslissingen zegt hoogleraar decentrale overheden, Geerten Boogaard. “Als de coalitie door afsplitsers zou vallen heeft het de grootste impact, maar dat is nu niet het geval. Een ander probleem is al er meer fracties bijkomen. Daardoor duren debatten langer en wordt het wel moeilijker om een besluit te nemen.

Van 12 naar 13 fracties in Hoornse gemeenteraad

En ook dat is niet het geval in Hoorn. Er zijn weliswaar twee fracties bijgekomen (HOE?! en HOP), maar er verdween er ook één (DRP). Waar het begon met 12 partijen, zijn het er nu 13. “Het kan alleen politiek gekrakeel zijn, zonder dat het impact heeft op de bestuurbaarheid. Omdat de machine gewoon doordraait”, aldus Boogaard.

Hart van Hoorn-fractievoorzitter Chris de Meij ziet ook geen problemen met het besturen van de gemeente door de vele afsplitsers en overstappers. “Het gaat erom dat je elkaar weet te vinden bij onderwerpen. Maar ook dat oppositie-coalitie wat meer losgelaten wordt.”

‘Meer met zichzelf bezig dan met Hoorn’

Wel zegt het wat over de cultuur. “Er zijn meer gemeenten waar het schering en inslag is. Maar je kan met grote mate van waarschijnlijkheid vaststellen dat ze meer met zichzelf bezig zijn, dan met het belang van Hoorn”, aldus Van der Eng. 

Hoogleraar Boogaard vult aan. “Het kan op een gegeven moment wel in de cultuur slijten dat er om de haverklap wordt gewisseld van partij. Daar zei iemand in Leidse raad ooit over: ‘het zit hier in het hout van stoelen’.”

Bekijk hieronder ook de uitlegvideo over de situatie in de Hoornse gemeenteraad van mediapartner van Hoorn zeggen.