Het langverwachte onderzoek naar de cultuur op het gemeentehuis in Koggenland is klaar. Aanleiding was het vertrek van oud-wethouder Rosalien van Dolder die daarbij flink van zich afbeet, met name over de werkwijze van de ambtelijke top. De onderzoekers komen niet helemaal tot dezelfde conclusies, al zijn er wel zorgen over de onrust die er is op de werkvloer.
Mei vorig jaar stapte Van Dolder op als wethouder. Voor velen een verrassing, maar er bleek al langere tijd een conflict te zijn met de ambtelijke top. In haar ontslagbrief haalde ze stevig uit. Fouten zouden zonder consequenties blijven, en de macht zou bij de ambtelijke top liggen. De grens voor Van Dolder was bereikt toen een nieuwe gemeentesecretaris eerst nog vijf maanden lang voor 20.000 euro per maand werd ingehuurd.
Oud-wethouder voelt zich niet veilig op de werkvloer
Ze voelde zich niet meer veilig op de werkvloer, zo vertelde ze onlangs nog in een interview. Daarop werd onderzoeksbureau Berenschot ingezet om de cultuur op het gemeentehuis onder de loep te nemen.
En dat rapport is nu openbaar. Tot verrassing van de voormalig wethouder, die het onderzoek via de media te zien krijgt. 151 medewerkers hebben een vragenlijst ingevuld (65% van het totaal) en met nog eens 27 mensen zijn verdiepende gesprekken gevoerd. “Maar niet met mij”, zegt Van Dolder.
Terwijl het onder meer haar klachten waren die wel zijn onderzocht. Volgens de oud-wethouder zouden ambtenaren het voor het zeggen hebben. En ook was er wantrouwen richting inwoners en ondernemers.
Klachten van oud-wethouder worden niet herkend
Maar volgens de onderzoekers is dat niet het geval. “Uit de interviews komt naar voren dat de
gesprekspartners dit niet herkennen.” Maar dat valt volgens Van Dolder in de categorie van de slager die zijn eigen vlees keurt.
“Helaas zijn ex-werknemers, inwoners en ondernemers hierover niet gehoord. Je kunt de mate van dienstbaarheid van de ambtelijke organisatie alleen goed beoordelen als je je oor ook buiten het gemeentehuis te luister legt.”
Hoewel een groot deel van de ondervraagden positief reageert, is dat niet het volledige beeld. Het blijkt een organisatie met twee gezichten. Een prettige, sociaal veilige werkomgeving, maar ook plek waar veel onrust heerst.
Reorganisatie in 2022 aanleiding voor problemen
Oorzaak is een moeizame reorganisatie in 2022. Met een groot personeelsverloop en hoge werkdruk als gevolg. Er moeten flink wat interimmanagers worden ingehuurd. Was de inhuur van extern personeel in 2020 nog 5 ton, in 2023 was het al 2,4 miljoen euro, zo bleek eerder uit onderzoek van NH.
Tussen eind 2023 en begin 2024 komt er vervolgens een piek aan meldingen van ongewenst gedrag en integriteitsschendingen. Waarbij het gaat om verschillende medewerkers en bestuurders. Daarop is uiteindelijk actie ondernomen. Onder meer met een nieuwe gedragscode en een vernieuwd integriteitsbeleid.
Ook als het gaat om de verhouding tussen bestuurders en ambtenaren kan je twee kanten op redeneren. Zo wordt de samenwerking goed genoemd. Toch beklagen de medewerkers zich ook over de handelwijze van de veelal onervaren wethoudersploeg.
Samenwerking ambtenaren en bestuurders schuurt soms
Die zou soms de neiging hebben zelf problemen op te lossen zonder overleg. Ook zouden bestuurders vaak op de stoel zitten van de ambtenaren, als het ging om details. Volgens de wethouders omdat ze niet te tevreden waren over het geleverde werk. De ambtenaren noemde het een gebrek aan vertrouwen.
Ook blijkt dat er te hoge ambities zijn, waardoor het gemeentepersoneel wordt overvraagd. Daarnaast is de visie van de gemeente niet altijd helder. Herkenbaar, zo zegt oud-wethouder van Dolder.
“De onderzoekers zien geen stabiliteit en geen duidelijke koers van de organisatie, mede door constante wisselingen in de ambtelijke top. Dit heeft zijn weerslag op de ervaren sfeer en de samenwerking op het gemeentehuis, zo staat in de conclusie. Dit is precies wat ik heb ervaren.”
Aanbevelingen uit onderzoek worden overgenomen
Het onderzoek leidt tot meerdere aanbevelingen om de organisatie te verbeteren. Met als belangrijkste boodschap: ‘Werk allereerst aan rust en stabiliteit’. De gemeente laat weten dat de uitkomsten worden herkend en dat de verbeterpunten worden overgenomen.
Van Dolder zegt tot slot verbaasd te zijn dat niet alle door de gemeenteraad gevraagde punten onderzocht zijn. Bijvoorbeeld de aanstelling van de gemeentesecretaris, maar ook het functioneren van de afdeling Vergunningen, Toezicht en Handhaving. “Met name dat laatste is van belang. Ik hoop dat de rapportage daarover snel verschijnt.”
Bekijk hieronder ook het eindejaarsgesprek dat we hadden met oud-wethouder Rosalien van Dolder over haar bewogen jaar 2024.