Het geluid van ratelende lieren en schreeuwende schippers vult zaterdagochtend het Krabbersgat bij Enkhuizen. De 49ste editie van de Klipperrace gaat om klokslag 10.00 uur van start. Dit jaar gaan er 29 historische schepen over de startlijn. Geen recordaantal, maar een mooi begin van het jubileumjaar. “We gaan voor 50 schepen bij de 50ste editie in 2025!“

De historische race laat het varend cultureel erfgoed van Nederland goed zien. Het Krabbersgat is al sinds 1975 het starttoneel van de racende klippers. Het begon aan de bar in de Dromedaris, waar een aantal schippers eindeloos discussieerden over welk schip het snelste zou zijn.

Voor Thijs van Os, lid van de organisatie, is het begonnen als kind. “Vroeger ging ik met mijn vader meehelpen de boeien klaarleggen,” vertelt Van Os. Dat hij op z’n achttiende vertrok uit Enkhuizen, weerhield hem er niet van om betrokken te blijven bij het spektakel. “Nu ik in Den Haag woon, kost de maandelijkse vergadering meer reistijd, maar dat heb ik er graag voor over.”

50 schepen bij julileum

Thijs moet lachen. “We hebben het doel gesteld om volgend jaar tenminste 50 schepen mee te laten doen aan de jubileumeditie. Dat geeft genoeg motivatie om het vol te houden.”

De wedstrijddag begint zaterdagochtend vroeg met het palaver. Alle schippers en hun deksmaten verzamelen zich bij Brouwerij de Werf om de wedstrijdregels aan te horen. “Vandaag moet een feest voor iedereen zijn, maar het moet ook veilig voor iedereen zijn,” kondigt wedstrijdleider Peter Mazereeuw aan. “De vloot ligt nationaal onder een vergrootglas als het om veiligheid gaat, dus houd rekening met elkaar vandaag.” 

Traditionele ankerstart

Met de traditionele ‘ankerstart’ liggen de 29 schepen naast elkaar voor anker in het Krabbersgat, en hijsen ze om tien uur precies de zeilen om over de startlijn te gaan. Dat is krap én spannend. Zeker met de wind die er staat, halen de schepen hoge snelheden. Maar de start verloopt goed en er wordt meteen hard gewerkt aan boord van de klippers. Het hijsen van de zeilen gebeurt met mankracht. De lieren maken een kabaal en de schippers moedigen hun bemanning aan. Het is een machtig gezicht om de klippers weg te zien zeilen het IJsselmeer op.

Ieder jaar vaste prik

Hoe vaak schipper Laurens Sinaasappel van de Johanna Engelina al heeft mee gedaan, weet hij niet meer. “Ik denk dat de eerste keer rond 1996 geweest moet zijn, en sindsdien is dat vaste prik,” vertelt Sinaasappel. “Ieder seizoen varen we alle races, maar de Klipperrace in Enkhuizen is voor onze schepen wel de meest bijzondere.” De ankerstart is volgens de schipper een uniek spektakel. “Het is super voor onze branche, een geweldig spektakel om aan het publiek te laten zien wat deze schepen kunnen.”

“De kansen om vandaag te winnen zijn goed, maar eigenlijk staat er voor mijn schip iets teveel wind,” vertelt schipper Leon van der Loo van schip La Boheme. “Ik moet het met mijn éénmaster stevenaak opnemen tegen grotere tweemasters.” Hij heeft vandaag een volledige bemanning mee. “We hebben gasten mee die graag een wedstrijd willen varen, dat is net wat spannender dan een mooie dagtocht.”

De organisatie heeft een speciale commissie aangesteld, die de Klipperrace als immaterieel erfgoed gaat inschrijven. Deze commissie hoopt dit voor de volgende editie voor elkaar te hebben, zodat de 50ste editie nóg feestelijker wordt.

Bekijk de foto’s van fotograaf Peter Goedhart