Ladingen bier en lallende jongeren: het is een stempel die kleeft aan de West-Friese kermissen. Is dit fenomeen slechts een excuus om veel te drinken of heeft de kermis een diepere, maatschappelijke laag?
De kermis als volkssport nummer één. Want die West-Friezen, die kunnen er wat van. Neem De Weere. Na drie volle dagen vermaak komen zo’n 150 inwoners samen twee jaar geleden samen om een ontbijtje te nuttigen. “Het saamhorigheidsgevoel, het feest met elkaar. Dat is waar het bij de kermis om draait”, zei horecaondernemer Brian op ’t Veld toen.
In driedelig pak en met stropdas, niet bepaald een standaard kermiskostuum, mengt Opmeer-burgemeester Gerard van den Hengel zich tussen het kermispubliek. Hij geniet zichtbaar. Van de ontmoetingen én zijn broodje ei. “Het is een sociaal gebeuren, waar mooie gesprekken worden gevoerd.”
“De kermis wordt te gemakkelijk weggezet als een zuipfeest”
Gerard van den Hengel – burgemeester Opmeer
Hij kent de vooroordelen die kleven aan het feest. “De kermis wordt te gemakkelijk weggezet als een zuipfeest. Mensen drinken hier wel, en ook wel meer dan gemiddeld, maar er vinden hier ook mooie dingen plaats. Die zijn heel waardevol voor een samenleving.”
Lijst van tradities en feesten
Karel Loeff is secretaris van de Stichting Kermiserfgoed. De stichting maakte zich in 2022 hard voor het plaatsen van de Nederlandse kermiscultuur op de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland.
“De kermis is voor veel plekken een belangrijk sociaal-maatschappelijk verschijnsel. Een gratis toegankelijk volksfeest, waar geen onderscheid wordt gemaakt tussen jong en oud”, vertelt Loeff.
Hij vervolgt: “Je komt elkaar tegen op de kermis, spreekt elkaar in een grotere groep en loopt een rondje door het dorp. De sociale cohesie in een dorp groeit daar ontzettend van.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Na 9 maanden een kermiskind
Dat de kermis van oudsher een plek is om nieuwe mensen te ontmoeten, beaamt Loeff. “Vroeger was de kermis de huwelijksmarkt, zeg ik altijd maar. De dag in het jaar dat je elkaar tegenkwam, en met een drankje op wat losser met elkaar spreekt. Dat leverde dan vaak negen maanden later een kermiskind op. Dat is nu wel iets anders, maar je hoort nog steeds erg vaak dat stelletjes elkaar voor het eerst op de kermis tegenkwamen.”
In Spierdijk vierde men afgelopen weekend kermis en dat is geen vanzelfsprekendheid. Na het sluiten van het bowlingcentrum, pakten dorpsbewoners de handschoen op en organiseren zij sindsien de kermis.
‘Kermis moet blijven’
Want de kermis, die moet blijven, vindt Lars Dol van het kermiscomité. En niet alleen hij. “We hebben 74 sponsors, dat zegt genoeg. Alles wordt al minder: de horeca, de school, de sportverenigingen. Dan is de kermis voor veel mensen een heel belangrijk iets.”
Voor iedere leeftijdsgroep werd er iets georganiseerd. “En op zondagmiddag was de Hollandse Middag. Dan komen alle leeftijden samen, en dat zorgt voor veel verbinding. Je spreekt je buurman die je anders weinig ziet, of je ontmoet iemand die aan de andere kant van het dorp woont. Dat gebeurt anders niet.”
Kerremus! 🎡🎠
De zweefmolen, kermisborrels en Lappendag: de kermis is onlosmakelijk verbonden aan de regio West-Friesland. Is het een ordinair zuipfeest of een verbindende factor? De West-Friese redactie verdiept zich een seizoen lang in dit fenomeen en belicht de kermis in de verhalenserie ‘Kerremus!’ van alle kanten.