Toen haar vader Kees Wever vorig jaar op 68-jarige leeftijd overleed aan Parkinson, was dat voor zijn dochter Esther reden om de politiek aan te moedigen een einde te maken aan het gebruik van pesticiden in de landbouw. Haar vader was fruitteler en had zijn hele werkzame leven, naar eigen zeggen noodgedwongen, gewerkt met bestrijdingsmiddelen. “Hij had best biologisch wíllen telen, maar daar was bijna geen geld mee te verdienen.”

Vijftien jaar na de eerste klachten overlijdt fruitteler Kees Wever vorig jaar mei aan de gevolgen van de ziekte van Parkinson. “Hij was halverwege de 50 toen de eerste problemen begonnen”, vertelt zijn 34-jarige dochter Esther Wever. “Eerst was de balans weg, later kreeg hij kleine ongelukjes. Op het laatst kon hij niets meer. Hij kon zelfs niet meer slikken. Het was heftig om te zien.”

Kees Wever werkte zijn leven lang op de boerderij in Westwoud en het was heel normaal dat er in die tijd, maar ook nu nog, bestrijdingsmiddelen werden gebruikt. Hoewel artsen voorzichtig in hun conclusies zijn, is de kans best aanwezig dat Kees ziek is geworden door het gebruik van pesticiden.

‘De boeren konden niet anders’

Destijds was niet bekend dat je er ziek van kon worden, maar los daarvan hadden ze ook geen keuze, zegt Esther. “Ze konden niet anders dan bestrijdingsmiddelen gebruiken, vertelde hij later aan ons. Hij had best biologisch willen telen, maar dat was heel moeilijk. De marges zijn zo klein. Met biologisch telen was bijna geen geld te verdienen.”

Het is inmiddels wél duidelijk dat het gebruik van bestrijdingsmiddelen kan bijdragen aan het ontstaan van de ziekte van Parkinson. Maar desondanks is er nog steeds geen verbod op het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Dat moet anders, vindt Esther. Daarom sprak ze vorig jaar, heel kort na het overlijden van haar vader, in bij een commissievergadering van de provincie. Ze riep de politici daarin op om, naar het ‘Friese model’ (zie kader), het gebruik van pesticiden te beperken.

“Ik verwacht dat het iets van de lange adem is, mogelijk ook door druk van Europa”

Esther Wever

“Ik heb niet de illusie dat door mij er meteen een verbod komt”, zegt ze. “Ik verwacht dat het iets van de lange adem is, en dat er mogelijk ook door druk van Europa een einde aan komt. Het ging mij er vooral om dat ik het verhaal van mijn vader wilde vertellen.”

Ze vervolgt: “De politiek heeft het vaak over de productie, maar niet over de mens. Wees je ervan bewust dat beleid gepaard gaat met een grote prijs. Door het gebruik van pesticiden in de landbouw moeten gezinnen hun vader missen.”

Ook bang voor eigen gezondheid

Esther maakt zich ook zorgen om haar eigen gezondheid. Van jongs af aan heeft ze meegeholpen in het bedrijf van haar vader. Ze sluit daarom niet uit dat zij uiteindelijk ook Parkinson krijgt. “Ik hielp met het plukken van de appels en peren, met het snoeien, met het op de trekker rijden. Het voelt ook heel tegenstrijdig. Je denkt dat je lekker buiten bezig bent, terwijl het eigenlijk helemaal niet zo gezond voor je was.”

Wat is het Friese model?

Esthers boodschap aan Provinciale Staten in Noord-Holland is om, net als in Friesland, een subsidie te creëren voor agrariërs die het gebruik van bestrijdingsmiddelen willen verminderen.

Medio 2023 is Friesland hiermee aan de slag gegaan en heeft hiervoor 7 ton uitgetrokken. Het gaat onder andere om bewustwordingscampagnes, test- en experimenteerruimte voor boeren en een lobby voor het goedkeuren van alternatieve bestrijdingsmiddelen.

Vandaag hebben wetenschappers en instanties een brandbrief gestuurd naar het kabinet vanwege uitgelekte plannen van de Europese Commissie om de beoordeling van bestrijdingsmiddelen aanzienlijk af te zwakken. Daardoor zou juist het tegenovergestelde worden bereikt: pesticiden zouden in de toekomst mogelijk voor onbepaalde tijd op de markt mogen blijven.