In Centrum Varend Erfgoed in Hoorn begint het vaarseizoen traditiegetrouw met het tanen van de zeilen van de monumentale vissersschepen. Een flinke groep vrijwilligers was zaterdag druk in de weer met bezems en taan. Het goedje wordt gebruikt om katoenen zeilen te conserveren.
Een ketel met bruine taan staat te pruttelen boven een vuurtje. “Het moet warm zijn, zodat het goed over de zeilen kan worden gesmeerd”, vertelt een vrijwilliger aan een bezoeker van de Taandag bij Centrum Varend Erfgoed Hoorn. “De naam ‘de bruine vloot’, zoals de historische vissersvloot wordt genoemd, is te danken aan taan, vanwege de kleur.”
Tot halverwege de vorige eeuw waren zeilen, netten en touwen van vissersschepen vervaardigd van natuurvezels. Het tanen diende om ze te beschermen tegen schimmels en rot. Door de komst van kunststofvezels raakte het tanen uit de gratie. Maar níét in Centrum Varend Erfgoed Hoorn. Daar werken ze nog altijd graag met natuurlijke materialen.
Schors van eikenbomen
“Dat goedje is een natuurlijk middel dat in de schors van bomen zit”, legt Dirk Lont van Centrum Varend Erfgoed Hoorn uit. “In de hars van de boom zit veel tannine, wat de boom beschermt tegen schimmels en rot. Voorheen gebeurde dat met eikenbomen, later met de schors van de acaciaboom die uit India werd gehaald, omdat daar veel meer tannine in zit. Het goedje is voor katoenen zeilen essentieel.”
Bekijk in onderstaande video hoe zeilen worden getaand (tekst gaat verder onder de video):
Ook bezoekers konden een kijkje nemen bij het tanen van de zeilen. Bianca Olijerhoek uit het Friese Anjum heeft een zelf gevlochten stormbal meegenomen om te laten tanen. Zo’n bal werd vroeger gehesen als waarschuwing dat er storm op komst is. “Het is fantastisch om te zien hoe ze dat vroeger allemaal deden. Ik heb weer veel geleerd vandaag.”
Voor Dirk Lont draait het tanen om authenticiteit. “Er zijn mensen die zich afvragen wat moet je toch met die ‘oude rommel’. Maar dat zeg je ook niet over de historische binnenstad van Hoorn”, aldus Lont. “Je kunt natuurlijk ook kunststof zeilen gebruiken, daar heb je veel minder werk van. Wij vinden het juist mooi om onze schepen zo authentiek mogelijk te houden. Dat is een prachtig stukje geschiedenis dat we willen tonen aan het publiek.”