Na zes jaar stopt Eduard van Zuijlen als burgemeester van Enkhuizen. Het liefst was hij doorgegaan, maar de naweeën van kanker zorgen ervoor dat vandaag zijn laatste werkdag is in de West-Friese stad. “De bedrijfsarts zei tegen mij: ‘Wat doe je jezelf aan?’. Toen moest ik huilen en wist ik dat ik moest stoppen.”
We spreken Van Zuijlen (62) in zijn bijna lege kantoor voor een afscheidsinterview. “Vannacht loopt mijn contract af. De verhuizer stond vandaag al voor de deur, en morgen ben ik verhuisd.” Het is niet dat hij gelijk Enkhuizen wil ontvluchten. Maar hier huurt hij een woning, terwijl hij een huis heeft in Leeuwarden, waar ook zijn vrouw is blijven wonen.
“Het heeft dus een praktische, maar ook principiële reden. Ik woon echt hartje binnenstad. En als ik hier dan rondloop, dan weet ik hoe het gaat, dan blijf ik toch de burgemeester. En ik wil mijn opvolger (Jeltje Hoekstra-Sikkema, red.) niet voor de voeten lopen. Dat heeft mijn voorganger Jan Baas bij mij ook niet gedaan en daar ben ik heel blij mee.”
Hij neemt met weemoed afscheid. Eigenlijk wilde Van Zuijlen, die in 2018 begon als burgemeester, ook een tweede termijn van zes jaar volmaken in Enkhuizen. Maar kanker gooide in 2020 alles overhoop.
Kanker gooit leven overhoop
“Dan gaat het ineens over omgaan met de dood. Ik heb wel gemerkt dat ik daar zelf niet bang voor ben. Maar ik vond het alleen vreselijk voor mijn vrouw en kinderen. Daar word ik nu nog emotioneel van. Dat vond ik echt heel moeilijk”, vertelt hij. “Ik heb heel veel steun gehad. Kreeg ook veel berichten en bloemen, maar ook 250 kaarten uit Enkhuizen. Ik wist niet wat me overkwam.”
“Het is kantje boord geweest, maar ik durf nu te zeggen: ik heb kanker gehad”
Eduard van Zuijlen, vertrekkend burgemeester Enkhuizen
Hoewel de bestralingen hem zwaar vielen, bleef hij waar het kon doorwerken. Er volgde nog een zware operatie. Vrij snel ging de burgemeester weer aan het werk. Te snel, zegt hij nu. “Het waren politiek roerige tijden. Maar het kon alleen omdat de toenmalige wethouders tachtig procent van mijn werk overnamen en ik mij op bepaalde onderwerpen kon focussen.”
Inmiddels is hij helemaal genezen van kanker. “Het is kantje boord geweest. Er was een tijd van spanning of de foute cellen zouden terugkomen. Maar we zijn nu vier jaar verder. Dus ik durf steeds makkelijker te zeggen, al is het nog wel aarzelend: ‘Ik heb kanker gehad’.”
Gebrek aan energie zette aan het denken over toekomst
Maar wat nooit meer helemaal herstelde, was zijn energieniveau. “En ik wil mijn werk niet half doen. Dat is ook niet goed voor de gemeente.” De burgemeester zocht hulp bij een coach en sprak ook met de bedrijfsarts. “Die zei op een gegeven moment tegen mij: ‘Wat doe je jezelf aan?’ Toen moest ik huilen en wist ik wat het antwoord was: ik moest stoppen.”
Tekst gaat hieronder verder.
Kopje koffie als metafoor voor trotse Enkhuizers
Van Zuijlen kijkt terug op een mooie tijd in de West-Friese stad en heeft genoten van de inwoners. “Wat mij zal bijblijven is de gedrevenheid van deze stad voor z’n eigen identiteit.”
Hij geeft een voorbeeld. “Zet zeven Enkhuizers rond een kopje koffie. De eerste zegt dat het een half bakkie is en de tweede: het lijkt wel thee. Anderen vinden de koffie te heet, of te zoet. En dan kom jij als buitenstaander en nieuwe burgemeester en zeg je dat die te heet is. Dan gaan ze met z’n zevenen om het kopje heen staan en zeggen: ‘Het is wel onze koffie, hé!’. Oftewel: kom niet aan hun stadje, dat heb ik nog nooit ergens zo sterk gezien.”
Blij is de vertrekkend burgemeester met de stappen die er zijn gezet als het gaat om openbare orde, maar ook voor het erfgoed van Enkhuizen. “Dat werd gedaan door anderhalve man en een paardenkop. Weliswaar heel deskundig, maar we hadden niet genoeg mensen.”
Concrete plannen voor behoud erfgoed
Hij vervolgt: “Er lag al wel een mooie visie, maar die moest concreet worden gemaakt. En als je het erfgoed van de stad verwaarloost, dan gaat het ten koste van je economie en toerisme. Maar ook ten koste van het gevoel van eigenheid, de identiteit van de inwoners. Unaniem heeft de gemeenteraad hiervoor 450.000 euro per jaar beschikbaar gesteld, en dat is veel geld voor een gemeente van deze omvang. De raad begrijpt hoe belangrijk erfgoed is voor deze stad.”
Tekst gaat hieronder verder.
En hoewel Van Zuijlen tevreden is met hoe het gaat met de gemeente, toekomstbestendig is het volgens hem niet. “Ik vroeg me toen ik begon ook af of fuseren wel echt nodig was. Het is de kleinste grote stad van Nederland zeg ik altijd, met alles erop en eraan. Maar ik heb gezien hoe complex het ambtelijke en bestuurlijke werk is, dat het haast niet kan met drie afzonderlijke besturen.”
Fusie Enkhuizen, Stede Broec, Drechterland beste optie
Daarmee doelt hij op de ambtelijke samenwerking die er nu is tussen Stede Broec, Enkhuizen en Drechterland (de SED-gemeenten, red.). “Ik was bij een bijeenkomst over dit soort samenwerkingen. En er is geen één gemeente waar het vanzelf gaat. Ik hoor hier maar heel weinig mensen zeggen dat ze blij zijn met hoe het nu gaat.”
Hij vervolgt: “Het is niet efficiënt, en ook niet nodig. En met een fusiegemeente van 60.000 inwoners word je in Den Haag (het Rijk) of Brussel (Europa) veel eerder gehoord.”
‘De rest is bonus’
Hoe zijn toekomst eruit ziet, weet hij nog niet. “Eerst wil ik kijken of ik met rust meer energie krijg. En als dat zo is, wil ik als waarnemend burgemeester nog wel ergens aan de slag, want nog steeds is mijn doel om 100 te worden. Dertig jaar geleden was ik doodgegaan aan de ziekte die ik had. Het zorgt ervoor dat alles ook relativeert. Als ik mijn telefoon of tablet open, heb ik als welkomsttekst staan: ‘De rest is bonus’, want zo zit ik er ook in.”