De Dansonderneming uit Hoorn eert verzetsheldin Truus Menger met de nieuwe voorstelling ‘TRUUS’. In de voorstelling wordt vorm gegeven aan de boodschap die zij tijdens haar leven zo krachtig verkondigde: ‘Toen niet, nu niet, nooit’. Eerder presenteerde het gezelschap de voorstellingen ‘TRIEN’ en ‘NELLIE’, die ook over vrouwelijke verzetsheldinnen gaat.
Truus Menger (1923-2016) was zestien jaar oud toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, maar haar jonge leeftijd weerhield haar er niet van zich aan te sluiten bij het gewapend verzet. Samen met haar zus Freddie Oversteegen (1925–2018) en hun vriendin Hannie Schaft (1920–1945), vormden ze een van de weinige vrouwelijke groepen die actief deelnamen aan het gewapende verzet in Nederland.
Na de oorlog trouwde Truus met Piet Menger, eveneens een verzetsman. Het echtpaar ging in West-Friesland wonen, waar Truus zich ontwikkelde tot een veelzijdig kunstenares. Ze was beeldhouwster, schilder, tekenares en schrijfster. Ook was ze mede-oprichtster van het Comité 40-45 in Hoorn.
Vrouwelijke verzetsverhalen als inspiratiebron
Voor choreografe Nanska van de Laar begon het bij het verhaal van de Hoornse verzetsvrouw Trien de Haan. Waar ze dieper indook om een voorstelling met jongeren over te maken. “Ik maak producties met jongeren voor Theater Na de Dam, daarvoor kijk je naar verhalen over de oorlog in de plaats of omgeving waar de voorstelling speelt. Ik wilde een verhaal kiezen dat aansluit bij de groep jonge meiden, zodat ze zich makkelijker kunnen identificeren.” Van de Laar las een boek over Trien, ontdekte wat voor krachtige vrouw zij was en kreeg ideeën voor een voorstelling.
Van de Laar wil geen levensverhaal omzetten in dans, maar neemt de gevoelens van de persoon die het doorleeft. “Bij Truus’ verhaal was dit angst, wanhoop, woede maar ook vreugde. Door emoties kan je iemand voelen, je wil niet iemand nadoen.” Ook heeft ze de kunstwerken van Truus als uitgangspunt genomen voor de dans. “Vanuit daar duiken we kriskras in de dingen die ze heeft meegemaakt in de oorlog.”
Verdiepen in Truus
Een van de dansers in de voorstelling ‘TRUUS’ is Maartje Weits. “In de voorstelling zie je echt hoe close wij zijn als groep. Het is belangrijk, het maakt ons comfortabeler, waardoor we makkelijker emoties kunnen tonen en met elkaar kunnen verbinden. Dat is wat de voorstelling ook zo sterk maakt.”
De zoon van Truus, Martin Menger, hielp de danseressen bij de voorstelling. Hij kwam het verhaal vertellen zodat het gezelschap zich kon inleven. Ook hebben ze met een Oekraïense danseres gewerkt en van haar geleerd hoe het voelt om in oorlog te leven. Weits: “Het gaf een goed perspectief over hoe die tijd was. Toch blijft het lastig omdat je zelf niet in die tijd hebt geleefd. Ook confronterend, omdat wij gewoon naar school kunnen gaan en lekker mogen dansen.”
Emotioneel en fysiek zwaar
“Emotioneel en fysiek is het een zwaar stuk”, geven Weits en Van de Laar beide aan. “De meiden zijn een halfuur aan het dansen over een onderwerp met een zware lading, dat vier keer op de dag van de voorstelling. Dat brengt emoties naar boven”, zegt Van de Laar. “Maar als het dan klaar is heb je een jammer-gevoel, ‘het is voorbij’, en trots. Een combinatie van emoties en vermoeidheid”, zegt Weits.
Weits vond herdenken en het vieren van vrijheid al belangrijk op jonge leeftijd, maar door de voorstellingen over de verzetsheldinnen is dit alleen maar belangrijker geworden. “We moeten het als jongeren niet loslaten.”
De voorstelling ‘TRUUS’ is meerdere keren te zien op 4 mei in De Boterhal in Hoorn.