Wat doe je als je de dood in de ogen kijkt? De meesten van ons zwijgen, duwen het weg, vermijden het gesprek. Maar niet ‘De Navertellers’. In de Parkschouwburg brachten zij muziek, cabaret en verhalen samen om te praten over onderwerpen waar velen liever voor weglopen: ernstige ziektes en de dood.
Het gezelschap bestaat uit Eddie B Wahr, Terts Brinkhoff, (Enkhuizer) Paul Prenen, Kees van der Vooren, Toon Agterberg en Thijs van der Poll. Samen brengen ze een schat aan ervaring uit de wereld van theater, muziek en cabaret, met achtergronden bij NUHR, Werktheater, De Parade en Hauser Orkater.
Zij weten waar ze over praten. Hartaanvallen, acute leukemie, levercirrose en een bijna-doodervaring na een val in een ravijn – ze hebben het allemaal meegemaakt. Toch kiezen ze niet voor zwaarmoedigheid. Ze brengen humor, muziek en luchtigheid. Het resultaat? Een voorstelling die je raakt én laat lachen.
Toen Toon Agterberg luchtig vertelde over zijn vijfvoudige hartaanval, herkende ik iets uit mijn eigen leven. Het bracht me terug naar een ervaring van meer dan 25 jaar geleden, toen ik te maken kreeg met hartproblemen. Destijds voelde het alsof mijn wereld instortte. Ziekte brengt een allesomvattende zwaarte met zich mee. Maar daar, in de zaal, lijkt die zwaarte niet te bestaan. De accordeon van Terts Brinkhoff zong een melancholisch, bijna hoopvol lied. Het leek precies te zeggen wat woorden niet kunnen: zelfs in pijn schuilt schoonheid. Een hoofdstuk dat ik liever had overgeslagen, werd een verhaal waar je luchtig op terug kunt kijken.
Misschien komt het je bekend voor: een moeilijke tijd waarover je pas echt kunt reflecteren als er wat tijd overheen is gegaan. De pijn blijft, maar de scherpte slijt. Humor en muziek versnellen die transitie. Ze maken ruimte. Niet door het zware te negeren. Maar door er licht doorheen te laten schijnen.
Toch blijven onderwerpen als ernstige ziektes en de dood vaak ongemakkelijk. Misschien omdat ze ons herinneren aan wat we niet kunnen beheersen. We leven in een wereld waarin controle en maakbaarheid centraal staan, terwijl sterfelijkheid grillig en onvoorspelbaar is. Dat maakt het lastig. Maar wat als we zulke onderwerpen niet vermijden? Wat als er ruimte is voor een grap, een herinnering of een lied, zelfs in de moeilijkste momenten?
Leven tussen de regels. Dat blijft hangen. Het is die ruimte tussen verdriet en stilte, waar je even kunt ademen. Waar zwaarte plaatsmaakt voor lichtheid, zonder dat het verdriet wordt weggepoetst. Die ruimte is precies wat ‘De Navertellers’ bieden. Ze laten zien dat zelfs de meest ingrijpende ervaringen – een fatale diagnose, een bijna-doodervaring, een ongeneeslijke ziekte – verhalen kunnen worden die je deelt. Misschien zelfs met een glimlach.
Het deed me denken aan een oude vriend die ooit zei: “Je hoeft de dood niet te ontkennen om het leven te vieren.” Hij had ongelijk, het is andersom. Het is juist de dood die het leven onderstreept. Het zijn niet de perfecte dagen die je onthoudt, maar die ene lach in een donkere tijd. Of dat lied dat even een sprankje licht bracht. Misschien herken je dat ook. Niet alles hoeft zwaar te blijven.
Het leven is geen rechte lijn. Het zijn de kronkels, de stiltes en de onverwachte momenten die betekenis geven. ‘De Navertellers’ laten zien hoe je verder kunt, zelfs als de zwaarte onvermijdelijk is. Het leven zit vol regels en stiltes, maar juist tussen die regels vind je de ademruimte om verder te gaan. Daar kun je lachen, even stilstaan, en lichtheid vinden – zelfs in het zware.
Zoals ‘De Navertellers’ afsluiten: “Bij leven en welzijn natuurlijk. Maar dat geldt ook voor u!”