Ik herontdekte deze week in onze boekenkast het verhaal ‘De boerderij der dieren’ van George Orwell en het lezen ervan nu beleefde ik met veel meer herkenning van overeenkomsten in de menselijke maatschappij dan de eerste keer, ergens in de zeventiger jaren. Hoe afgrijselijk actueel is het verhaal ook nu! Je weet het vast nog wel: de dieren die weten te ontsnappen aan de slechte behandeling door de boer door de boerderij over te nemen.
Het zijn de varkens, onder leiding van Napoleon, die de zaken gaan regelen en het ontaarden ervan in een dictatuur zoals men in Noord-Korea moet ondergaan. Leugens en machtswellust vervangen de zeven principes die de dieren in het begin van hun nieuwe samenleving geformuleerd hebben. Stuk voor stuk worden de idealen door slechts het toevoegen van enkele woorden omgevormd tot het tegenovergestelde als de legitimatie voor de onderdrukking.
De leugen regeert is een gezegde dat ook in ons land en zelfs in onze mooie stad Hoorn een reguliere plek lijkt te veroveren. Zelfs in onze raadzaal worden af en toe voorstellen getorpedeerd via de methode zoals door Orwell verhaald wordt, inclusief de kudde schapen die net slim genoeg is om elke zoektocht naar de juiste beslissingen te overstemmen met een ingestudeerde slogan, die lange tijd achter elkaar wordt geblaat. Ik herhaal voor de goede orde: af en toe en ik put hoop uit de tegengeluiden door een meerderheid van de raad, die onverdroten blijft vasthouden aan de werkelijkheid.
Deze week mochten we vernemen dat het college het aantal mogelijke plekken in Hoorn waar asielzoekers kunnen worden ondergebracht heeft teruggebracht naar drie locaties. Eén ervan is het nu nog leegstaande deel van de voormalig technische school aan de Johan Poststraat. Daarover komt nog overleg met omwonenden en gemeenteraad. Goed overleg is een belangrijk instrument dat past in een goed functionerende democratie, maar het is tegelijk ook kwetsbaar, want vatbaar voor misbruik. Overleg kan worden gekaapt door redelijk geschoolde antidemocraten, die met angstzaaierij, gebaseerd op vervormde feitenrelaas, de minder geïnformeerde burgerij opzwepen tot verzet tegen huisvestingsproblemen.
Het xenofobische hart van Hoorn zal worden opgeklopt. Ik moet eigenlijk zeggen: de xenofobische harteloosheid van Hoorn zal worden aangemoedigd. Ik ben benieuwd of ingezonden brieven van omwonenden dezelfde tekst zullen bevatten als de vele brieven met exact dezelfde tekstonderdelen die waren ingezonden toen het onderwerp van vluchtelingenopvang eerder aan de orde kwam. Misschien zullen de aanjagers meerdere tekstmodellen verspreiden om toevalligheden meer uit te sluiten. Via Facebook zijn ook al heel wat giftige opmerkingen te verzamelen.
Mag je de aanpak van onze harteloze raadsleden een vorm van gerrymandering noemen? Natuurlijk! Gewoon doen! Maar op de keper beschouwd is dat weer een andere manier om democratie om zeep te helpen. In een strijd is veel geoorloofd en in de strijd om parlementaire zetels, zelfs die van de gemeenteraad, lijkt dat ook te gelden. Kretologie is nog geen academische vaardigheid, maar er is wel de nodige slimheid voor nodig. Ik geef ook direct toe, dat dit al vanaf het prille ontstaan van democratie wordt toegepast, maar in welke mate mogen politieke leuzen ook politieke leugens zijn? Wanneer je recente berichten over aanvallen op vrouwen in boomrijke gebieden leest, mag je dat dan als opgeklopt argument hanteren om een AZC tegen te houden? Een Hoornse xenofobische politicus laat dergelijke kreten graag slaken door opgetrommelde verontruste burgerij, als ze het maar wel doen.
Er zal driftig gebruik gemaakt gaan worden van fake news en dat kan steeds gemakkelijker worden want de reguliere informatieverstrekking over de toestand in de wereld door geschoolde verslaggevers in waarheidminnende media verliest steeds meer aandacht van nieuwsgierige consumenten van waarheid. De interesse voor goede en echte nieuwsgaring blijkt verminderd te zijn van ⅔ naar minder dan ½ van onze bevolking. In ‘De boerderij der dieren’ heeft het varken Sultan (Squealer) de rol van informatieverschaffer en George Orwell heeft dat in 1945, toen zijn ‘Animal Farm’ uitkwam, niet eens helemaal zelf bedacht.
Grote namen uit de geschiedenisboeken, voor wie we in deze tijd, nu de waarde van echte democratie nog niet helemaal uit het zicht is, absoluut geen standbeeld zouden plaatsen, hebben Orwell getoond hoe democratie uitgekleed kan worden en waarom zien we dat in deze tijd, ook vlak onder onze neuzen, pogingen worden ondernomen om ook hier varkens in het bestuur de ruimte te geven? Hoeveel waarde hechten we aan het belangrijkste gebod over de gelijkheid van mensen? Orwell liet het laatste en belangrijkste gebod aan het einde van zijn verhaal veranderen in: ‘Alle dieren zijn gelijk, maar sommige dieren zijn meer gelijk dan andere dieren. Een schone taak voor elke kiezer om in de komende verkiezingsstrijd vast te stellen: welke politicus is het ware varken?
Disclaimer: De inhoud van de column is uitsluitend voor rekening van de auteur. Streekomroep West-Friesland is niet ge- of verbonden aan een politieke partij of welke politieke richting dan ook, maar geheel autonoom en onafhankelijk.