Op 25 juni ontving het Westfries museum de Hondiuskaart van de Stichting Nederlandse Kaap Hoorn-vaarders. Op de kaart uit 1602, waar wereldwijd slechts twee exemplaren van bewaard zijn gebleven, heeft cartograaf Jodocus Hondius voor het eerst een schets gemaakt van een mogelijke doorgang onder Zuid-Amerika. Geïnspireerd door de kaart vertrokken Isaac Le Maire en de in Hoorn geboren Willem Schouten in 1615 richting de nog onontdekte kaap die we nu kennen als: Kaap Hoorn.

In de zeventiende eeuw voeren er dagelijks grote schepen vanuit de haven van Hoorn richting Azië, Afrika en Amerika om handel te drijven in tot slaaf gemaakten, hout, specerijen en andere goederen. Het bestuur van Hoorn had een belangrijke rol in de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en de West-Indische Compagnie (WIC) en bracht een aantal zeevaarders voort. Een van die zeevaarders was Willem Schouten, die de kaap ontdekte en naar zijn geboortestad Hoorn vernoemde.

Alternatieve route

De handelsroute is het gevolg van een conflict tussen Isaac Le Maire en de VOC. Le Maire, een van de oprichters en aanvankelijk grootaandeelhouder van de VOC, raakte in conflict met de Heren XVII (de bestuurders van de compagnie). Het conflict ging om macht, geld en handelsmonopolies en hij voelde zich buitengesloten bij belangrijke beslissingen en moest uiteindelijk verplicht zijn aandelen verkopen.

Uit wrok probeerde Le Maire het monopolie van de VOC te doorbreken. Destijds had de VOC als enige recht op de snelste route naar Azië via Kaap de Goede Hoop (Zuid-Afrika). Om de VOC toch dwars te liggen ging Le Maire opzoek naar een nieuwe route en werd geïnspireerd door de kaart van Hondius, die op dat moment 13 jaar geleden voor het eerst de kaart tekende. Le Maire had als koopman de middelen en de visie om de reis uit te voeren, maar miste de praktijkervaring en nautische kennis om zelf de expeditie te varen. Hij was dus op zoek naar een ervaren schipper om deze toch uit te voeren. Schouten had die ervaring en ging samen met de twee zoons van Le Maire en zijn eigen broer op zee.

De kaart van Hondius staat momenteel opgeslagen in het depot van het Westfries museum en wordt na de verbouwing in 2027 in het museum opgesteld. De nieuwe directeur van het Westfries museum Amanda Vollenweider vertelt in deze video het verhaal van de reis.

Tekst gaat verder onder video

Terug in de tijd

Het weer rondom Kaap Hoorn staat bekend als extreem onstuimig en verraderlijk doordat de Atlantische en Stille Oceaan hier samenkomen woedt er 200 dagen per jaar storm en kunnen er golven van soms wel 10 tot 30 meter hoog ontstaan. Hoewel de ontdekkingsreis van Le Maire en Schouten al ruim 400 jaar geleden is, leeft de geschiedenis van de expeditie voort. Wie per zeilschip de wateren rondom Kaap Hoorn trotseert, krijgt van de burgemeester van Hoorn persoonlijk een erepenning overhandigt.